Basa Jawi : Sengkalan

Sengkalan

Sengkalan yaiku tetembungan utawa gambar bisa uga awujud pepethan (patung) kanggo mengeti kedadean kang wigati sing mujudake angka taun.

Wujude ana 2 :

a.       Sengkalan lamba yaiku pengetan taun mawa tetembungan.

b.      Sengkalan memet yaiku pengetan taun mawa gambar, pepethan.

Carane gawe sengkalan lamba :

1.      Mangerteni wataking tembung kang ngemu wilangan / angka.

2.      Nulis angka taun saka buri.

3.      Gawea tetembungan trep karo watake angka, ukurane sing becik, lan gampang dieling-eling.

Tuladha :

Sengkalan memet tinemu ing kraton ngayogyakarta hadiningrat kang wujude naga loro kang buntute ubet-ubetan. Yen diwaca sengkalane mumet muni dwi naga rasa tunggal.

a.       Dwi naga rasa tunggal

   2      8      6        1

Tahun 1682 iki tahun madege kraton ngayogyakarta

Wataking tembung kang ngemu wilangan kaya ing ngisor iki :

1.      Watak siji              : barang / perangane badan kang cacahe mung siji utawa awangun bunder sadasa namane kayata gusti, manungsa, nabi, srengenge, rembulan, ati, sirah lan sapanunggalane.

2.      Watak loro                        : barang kang cacahe loro sadasa namane kayata tangan, kuping, sajodho, swiwi, mripat, lan sapanungglane.

3.      Watak telu             : barang kang mawa geni, kapinteran sadasa namane kayata obor, geni, panas, sorot, pinter, wasis, guna, lan sapanunggalane.

4.      Watak papat          : barang kang ateges banyu, gawe sadasa namane kayata tuk, segara, samodra, karya, lan sapanunggalane.

5.      Watak lima            : barang kang ateges buta, panah, angin, lima, galak sadasa namane.

6.      Watak enem          : tembung kang ateges obah, kayu, rasa, gegolonganing kewan asikil enem (sadpada) sadasa namane.

7.      Watak pitu                        : tembung kang ateges swara, gunung, pandhita, jaran, swara numpak sadasa namane.

8.      Watak wolu           : tembung kang ateges kewan rumangkang (reptil) sadasa namane kayata rahayu, basuki, ula, baya, cecek, lan sapanunggalane.

9.      Watak sanga          : barang kang ateges bolong. Kembang dewa. Ambu (ganda), sadasa namane, kayata gapura, leng, bablas, wangi, lan sapanunggalane.

10.  Watak das/nol       : tembung kang ateges ora ana utawa dhuwur kayata ilang, mati, swarga, sira, das,  nir, lan sapanunggalane.